Nagelpsoriasis, ook wel psoriasis unguium genoemd, is een auto-immuunziekte waarbij verkleuringen, putjes en afwijkingen aan de nagels ontstaan. Hoewel psoriasis aan de nagels niet te genezen is, kan behandeling de klachten verminderen.
In dit artikel leggen we je uit wat je kunt doen bij psoriasis aan de nagels. Ook kijken we naar de oorzaak en geven we enkele tips.
Tip: klik hier om gelijk te lezen wat je zelf kunt doen om psoriasis te verminderen of te verlichten.
Wat is nagelpsoriasis?
Nagelpsoriasis, ook wel psoriasis unguium genoemd, is een auto-immuunziekte waarbij huidcellen zich te snel vermenigvuldigen. Het is een vorm van psoriasis waarbij de nagels van je vingers en/of tenen worden aangetast.
Nagelpsoriasis komt vaak voor in combinatie met psoriasis aan de huid. 50 tot 79 procent van de mensen met huidpsoriasis en 70 tot 80 procent van de mensen met arthritis psoriatica heeft naast psoriasis aan de huid, last van psoriasis aan de nagels.
Wie kan nagelpsoriasis krijgen?
Iedereen kan nagelpsoriasis krijgen. Het komt op elke leeftijd voor, bij zowel mannen als vrouwen. De volgende mensen lopen echter een groter risico op nagelpsoriasis:
- Volwassenen boven de 40 jaar;
- Mannen;
- Mensen die psoriasis hebben;
- Mensen waarbij psoriasis in de familie voorkomt;
- Mensen met artritis psoriatica.
Hoe zien psoriasis nagels eruit?
Bij nagelpsoriasis zijn duidelijke veranderingen in de nagels merkbaar. Vaak is er sprake van een verdikking van de nagel, ook wel subunguale hyperkeratose genoemd. Dit merk je bijvoorbeeld tijdens het knippen van de nagels.
Daarnaast ontstaan vaak verkleuringen op de nagels. Deze kunnen bruin of groen zijn en breiden zich langzaam uit. Dit wordt ook wel het olievlekfenomeen genoemd. Door de bruine of groene verkleuringen worden psoriasis nagels soms onterecht verward met schimmelnagels of kalknagels.
Bij psoriasis aan de nagels merk je vaak dat er kleine putjes of deukjes in de nagel zitten. Ook kunnen er witte lijnen of groeven in de nagelplaat ontstaan en laten de nagels soms zelfs los van het nagelbed (onycholyse).
Soms ontstaan er kleine rode puntjes of streepjes in de nagel. Dit zijn meestal puntjes bloed, ook wel puntbloedingen of splinterbloedingen genoemd. Als de puntjes echter geel zijn, dan zijn het kleine puskopjes. Deze ontstaan als gevolg van ontstekingen.
Symptomen van nagelpsoriasis
Bij nagelpsoriasis kunnen de volgende nagelafwijkingen worden gezien:
- Splinterbloedinkjes
- Putjes in de nagelplaat
- Splijtende of broze nagels
- Loslating van nagelplaat en nagelbed (onycholyse)
- Kalkachtige verdikkingen die zich onder de nagel ophopen (subunguale hyperkeratose)
- Bruine of groenachtige verkleuringen
- Horizontale lijnen of groeven
Wat is de oorzaak van psoriasis aan de nagels?
Nagelpsoriasis wordt veroorzaakt door dezelfde auto-immuunmechanismen als huidpsoriasis. Het immuunsysteem beschouwt de lichaamseigen cellen als schadelijk en valt deze aan. Hierdoor ontstaan ontstekingen, waardoor de cellen in de huid en nagels (keratinocyten) zich sneller gaan vermenigvuldigen.
Door de snelle vermenigvuldiging van cellen ontstaat een overproductie van keratinocyten. Hierdoor ontstaan verdikkingen, misvormingen, verkleuringen of andere nagelafwijkingen. De cellen worden sneller geproduceerd dan dat ze kunnen worden afgestoten.
Waardoor het immuunsysteem de lichaamseigen cellen als schadelijk beschouwt is nog niet helemaal duidelijk.
Hoe wordt de diagnose van nagelpsoriasis gesteld?
De diagnose nagelpsoriasis wordt meestal klinisch gesteld, wat betekent voornamelijk op het blote oog. Omdat er een aantal andere nagelaandoeningen zijn die erop kunnen lijken, zoals een schimmelnagel, wordt er soms een biopsie of nagelkweek afgenomen.
Kan nagelpsoriasis genezen?
Nagelpsoriasis is net als huidpsoriasis niet te genezen. Het is een chronische aandoening, wat betekent dat je je hele leven last kunt krijgen van oplevingen. Door behandeling kunnen de klachten verminderen. Het gebeurt heel soms dat de klachten opeens verdwijnen en niet meer terugkomen.
Psoriasis nagels behandelen
Voor nagelpsoriasis zijn er verschillende behandelingsmogelijkheden:
- Zalf of crème met hormonen (corticosteroïden)
- Injecties met medicijnen
- Tabletten of pillen
- Lichttherapie
- Laserbehandeling
Zalf of crème met hormonen (corticosteroïden)
De dokter kan een zalf, crème of nagellak met hormonen (corticosteroïden) voorschrijven. Dit is echter niet altijd de beste oplossing. Om de nagelpsoriasis effectief te behandelen, moeten de corticosteroïden namelijk het nagelbed en nagelmatrix kunnen bereiken.
Vaak moet je de medicatie tot twee keer per dag aanbrengen en is er pas na vier tot zes maanden merkbare verbetering.
Injecties met medicijnen
In ernstige gevallen van nagelpsoriasis kan er gekozen worden voor injecties met medicijnen. Deze worden met een dunne naald in de huid rond je nagels geïnjecteerd. Deze geneesmiddelen kunnen etanercept, ustekinumab, infliximab of adalimumab omvatten.
Tabletten of pillen
Daarnaast kan een arts in ernstige gevallen tabletten, pillen of vloeibare medicijnen voorschrijven, welke je met water doorslikt. Deze geneesmiddelen kunnen acitretine, methotrexaat, apremilast of ciclosporine omvatten.
Lichttherapie
Lichttherapie maakt gebruik van ultraviolet licht van speciale lampen. Er kan gekozen worden voor lichttherapie met UV-A straling en psoralenen medicijnen (PUVA lichttherapie) of voor lichttherapie met UV-B straling. Omdat psoralenen vaak bijwerkingen geven, geniet lichttherapie met UV-B straling de voorkeur.
Laserbehandeling
Laserbehandeling bij nagelpsoriasis is erg effectief en kent minder bijwerkingen dan andere behandelingen. Bij een laserbehandeling wordt een zogenaamde pulsed dye laser (PDL) gebruikt, welke gericht wordt op de bloedvaten onder je nagels. Hierdoor worden de bloedvaatjes vernietigd en wordt de psoriasis aan je nagels minder. Een laserbehandeling moet elke 6 tot 8 weken worden herhaald.
Wat kun je zelf doen bij nagelpsoriasis?
Naast bovenstaande behandelingen, zijn er ook een aantal dingen die je zelf kunt doen om nagelpsoriasis te verminderen.
Smeer je nagels dagelijks in
Psoriasis droogt je huid en nagels uit. Breng daarom dagelijks een vochtinbrengende crème aan op je nagels. Neem ook goed de zijwallen en nagelriemen mee, want deze zijn extra kwetsbaar.
Door dit dagelijks te doen versterk je de barrièrefunctie van je huid en nagelriemen en verklein je de kans op een kapotte huid, wat psoriasis kan aanwakkeren.
Je kunt het beste een dikke crème of zalf gebruiken. Twee goede voorbeelden zijn:
Houd je nagels kort
Door nagelpsoriasis kunnen je nagels sneller breken of afbrokkelen. Daarom is het verstandig om je nagels kort te houden. Ook verkleint het de kans dat je nagels loskomen van het nagelbed en vermindert het ophopingen onder de nagels.
Laat je nagelriemen met rust
Door het terugduwen of knippen van je nagelriemen kan de huid beschadigen. Dit kan op zijn beurt tot infecties of ontstekingen lijden. Door zowel een kapotte huid als door infecties of ontstekingen kunnen klachten ontstaan bij mensen met psoriasis. Laat je nagelriemen daarom liever met rust.
Vermijd irriterende stoffen
Probeer irriterende stoffen te vermijden. Denk bijvoorbeeld aan handzeep met agressieve stoffen, handcrèmes met parfum of nagellakremovers met aceton. Een aantal huidvriendelijke producten:
- Eucerin AtopiControl bad- en doucheolie: een milde doucheolie die je tevens als handzeep kunt gebruiken.
- La Roche-Posay Cicaplast handcrème: dit is een fijne handcrème voor de gevoelige huid.
- Herome nagellakremover: deze nagellakremover bevat geen aceton en tolueen.
Draag handschoenen
Draag handschoenen bij elk type handenarbeid, zoals afwassen, schoonmaken, tuinieren of kluswerk. Zo vermijd je niet alleen agressieve stoffen, maar het beschermt je nagels en handen tevens tegen irritaties of beschadigingen, waardoor psoriasis kan oplaaien.
Als je in aanraking komt met water, zoals bij afwassen of schoonmaken, dan is het verstandig om katoenen handschoenen te dragen met een vinyl- of nitrilhandschoen over de katoenen handschoen heen. Gebruik liever geen latexhandschoenen, want deze zijn niet bestand tegen oplosmiddelen.
Vermijd nagelbijten of pulken aan je nagels en omringende huid
Door nagelbijten of pulken kun je de huid beschadigen en vergroot je het risico op infectie. Dit kan psoriasis verergeren of uitlokken. Voor een dwangmatige vorm van nagelbijten kun je bij de drogist om geschikte hulpmiddelen vragen die snel helpen.
Probeer ophopingen onder je nagels niet weg te schrapen
Hoewel het verleidelijk kan zijn, blijf van de kalkachtige ophopingen of verdikkingen onder je nagel af. Probeer de hoornstukjes niet weg te schrapen met scherpe voorwerpen (zoals een vijl), dit kan de nagels losmaken en het risico infecties vergroten. Wees gerust, met de juiste behandeling zal de opbouw onder je nagels geleidelijk verdwijnen.
Draag liever geen kunstnagels
Kunstnagels zijn veilig bij psoriasis, mits correct aangebracht. Toch brengt het extra risico’s met zich mee. Zeker als er sprake is van erg aangetaste nagels is het niet verstandig om kunstnagels te dragen. Houd het daarom liever natuurlijk.
Om de aangetaste psoriasisnagel te maskeren kan er gekozen worden voor een nagellak zonder schadelijke stoffen. Een goede optie is bijvoorbeeld de Uzouri Nail Polish. Deze is 22-free, wat betekent dat hij vrij is van 22 schadelijke stoffen, waaronder tolueen, dibutylftalaat (DBP), formaldehyde, formaldehydehars of kamfer. Zo wordt de kans op oplevingen verkleind.
Lees ook: psoriasis en nagellak, gellak of kunstnagels: is het veilig?
Drink of rook met mate
Drink of rook met mate of probeer helemaal te stoppen. Zowel roken als het nuttigen van alcohol verhoogt de kans op het krijgen van oplevingen. Ook kan het psoriasis verergeren.
Maak een afspraak met de dermatoloog
Wellicht het belangrijkste advies: maak een afspraak met de dermatoloog. Niet alleen voor de juiste diagnose, maar ook om samen een passend behandelplan te vinden. Zoals eerder benoemd zijn er veel behandelmogelijkheden. Van lokale therapie zoals crèmes, zalven, lotions en lichttherapie, tot zogenaamde systemische therapie zoals tabletten en injecties.
Natuurlijke behandelingen bij nagelpsoriasis
Naast bovenstaande behandelingen, zijn er een aantal huis-tuin-en-keukenmiddeltjes die de klachten van nagelpsoriasis kunnen verminderen. Zo kun je de nagelpsoriasis op een natuurlijke wijze verlichten. Het is verstandig om deze alternatieve behandelingen met jouw arts te bespreken.
- Aloë vera. Aloë vera heeft ontstekingsremmende eigenschappen die de symptomen van nagelpsoriasis kunnen verlichten. Breng aloë vera gel meerdere keren per dag aan op je nagels en omringende huid, ook voor het slapengaan. Je kunt de gel kant-en-klaar kopen, zoals de 100% natuurlijke BEBYSO Organic Aloe Vera Gel, maar je kunt Aloë vera eventueel ook zelf kweken en de gel uit de bladeren halen.
- Dode Zeezout. Dode Zeezout wordt gewonnen uit de Dode Zee in Zuidwest-Azië. Het instromende water verdampt daar grotendeels en daardoor is het een depot van mineralen en sporenelementen. Dode Zeezout kan verlichting bieden bij nagelpsoriasis. Voeg Dode Zeezout toe aan een kommetje warm water en laat je nagels ongeveer 10 minuten weken. Herhaal dit meerdere keren per week.
- Kurkuma. Kurkuma bevat de chemische stof curcumine. Studies tonen aan dat curcumine ontstekingsremmende en schimmelwerende eigenschappen heeft die de symptomen van nagelpsoriasis kunnen verlichten. Je kunt kurkuma als specerij toevoegen aan het eten of je kunt het innemen als tabletje of pil.
- Vitamine D. Vitamine D heeft ontstekingsremmende eigenschappen en bevordert de genezing van de nagels wanneer deze beschadigd zijn. Zorg daarom voor voldoende zonlicht of neem eventueel supplementen. Daarnaast kunnen crèmes en lotions die vitamine D bevatten helpen bij de behandeling van nagelpsoriasis.
Hoe gaat het verder? Het beloop van psoriasis nagels
Nagelpsoriasis heeft een golvend beloop met rustige periodes, afgewisseld door periodes waarin de aandoening actief is. Door behandeling kunnen de symptomen aanzienlijk verbeteren. Het vroeg inzetten van therapie is belangrijk, want onbehandeld kan nagelpsoriasis leiden tot ontstekingsreacties waardoor de nagels (soms permanent) misvormd kunnen raken.
Overige bronnen: National Psoriasis Foundation, AAD, RadboudUMC. Foto credits: freepik, Lawrence Brent, MD. Bron: Psoriasis of the nails
